VỤ PHÁ CHÙA TRĂM GIAN: KỶ LUẬT GĐ SỞ VĂN HÓA HÀ NỘI

Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội bị kiểm điểm vụ Chùa Trăm Gian

(Toquoc)- Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội và nhiều cá nhân đã chịu hình thức kiểm điểm và kỷ luật trong vụ Chùa Trăm Gian bị "làm mới".

Sau khi UBND TP Hà Nội đề nghị Sở VHTTDL Hà Nội phải kiểm điểm nghiêm túc lại trách nhiệm của Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội Phạm Quang Long cũng như các cơ quan có trách nhiệm liên quan như Ban quản lý dự án, Phòng quản lý di sản, Ban quản lý di tích danh thắng do buông lỏng quản lý dẫn đến việc vi phạm tại khu di tích lịch sử văn hóa quốc gia chùa Trăm Gian, Sở VHTTDL Hà Nội vừa  tổ chức họp kiểm điểm và gửi báo cáo lên UBNDTP Hà Nội.

 Ông Phạm Quang Long và nhiều cá nhân chịu trách nhiệm vụ xâm hại chùa Trăm Gian (ảnh ông Long tại cuộc họp báo về Chùa Trăm Gian ngày 31/8)

Theo đó, về phía tập thể, Ban quản lý Di tích, danh thắng Hà Nội- đơn vị tham mưu cho Sở trong công tác quản lý di tích đã để tình trạng cán bộ địa bàn thiếu trách nhiệm khi để sự việc xảy ra hơn một tháng sau mà vẫn không biết, chưa phối hợp chặt chẽ với phòng văn hóa và thông tin huyện Chương Mỹ nắm bắt tình hình biến động tại các di tích và xử lý kịp thời khi có vi phạm. BQL di tích danh thắng chậm triển khai đề án Tổng kiểm kê di tích trên địa bàn. Ban quản lý dự án, dù đã triển khai công việc khẩn trương, đúng quy trình sau khi có quyết định ghi vốn từ UBND TP từ cuối tháng 6-2012 nhưng chưa có thông báo cho chính quyền địa phương biết để phối hợp. Giám đốc Sở chịu trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu vì đã để xảy ra việc vi phạm nghiêm trọng gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Phó Giám đốc Sở chịu trách nhiệm cá nhân vì đã để xảy ra việc vi phạm trong lĩnh vực mình phụ trách.

 Theo đó, Hội đồng kỷ luật của Sở VHTTDL Hà Nội đã quyết định phê bình kiểm điểm trách nhiệm đối với các cá nhân. Cụ thể: Giám đốc Sở Phạm Quang Long kiểm điểm, rút kinh nghiệm, dừng xét các hình thức thi đua khen thưởng năm 2012, hình thức xử lý do UBNDTP quyết định. Phó Giám đốc Sở Nguyễn Đức Hòa, cùng Trưởng ban quản lý Di tích danh thắng Hà Nội, Trưởng phòng Quản lý danh thắng Hà Nội, Trưởng ban quản lý dự án đều bị kiểm điểm rút kinh nghiệm, không xét các hình thức thi đua khen thưởng trong năm 2012. Hai cá nhân chịu mức kỷ luật khiển trách đều thuộc ban quản lý Di tích danh thắng Hà Nội.

Trong ngày 3/10, Bộ VHTTDL cũng có văn bản gửi Sở VHTTDL Hà Nội đồng ý với phương án tu bổ tôn tạo hạng mục Gác Khánh, nhà Tổ và bậc cấp phía trước tiền đường theo đề xuất của hội đồng tư vấn trên cơ sở bảo tồn tối đa các yếu tổ gốc có giá trị lịch sử, mỹ thuật. Đồng thời, Bộ VHTTDL cũng để nghị Sở VHTTDL lập thiết kế tu bổ tôn tạo Gác Khánh, nhà Tổ, bậc cấp sau đó trình UBNDTP Hà Nội và Bộ VHTTDL quyết định. Bộ VHTTDL cũng đề nghị UBND TP Hà Nội nên đầu tư dứt điểm để việc sai phạm sớm được khắc phục./.

Tin&ảnh: Hà An

Nguồn: Tổ quốc

 Tin liên quan:
- Về việc xâm hại chùa Trăm Gian – Kiểm điểm Giám đốc Sở VH-TT-DL Hà Nội (SGGP).  
- Thông qua phương án tu bổ chùa Trăm Gian (TT).
-  Kiểm điểm một loạt cá nhân Sở Văn hóa Hà Nội vụ chùa Trăm Gian (Tin tức). 
-  Phá chùa Trăm Gian: Sở VH-TT&DL kiểm điểm hàng loạt lãnh đạo

.

-->đọc tiếp...

TRÉO NGOE - CHÙA CỔ NGHÌN NĂM THÌ ĐẬP, BẢO TÀNG THÌ CỨ MUỐN XÂY NỮA

Đập chùa nghìn năm, xây bảo tàng mới: Ai oách hơn ai?

Trái hay phải - Có hiếu thay là đám con cháu vừa đòi xây lại từ đường thờ cúng tổ tiên cho đàng hoàng to đẹp, vừa đập tanh bành cái bàn thờ cổ các cụ để lại, sắm cái khác!

TIN LIÊN QUAN
Ông Dương Trung Quốc: “Dự án“ sát hại Chùa Trăm gian Trần Lâm Biền:Tiền công đức đâu chỉ phá một chùa Trăm gian? Giới trẻ học showbiz cách ngồi lên lịch sử? Dạy Sử như hiện nay là giết chết môn Sử Đại nạn dốt sử nhà: Không phải tại các con!

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia - Ảnh mô hình

Câu chuyện vừa liên quan đến tiền, vừa liên quan đến văn hóa nóng hôi hổi suốt mấy ngày qua hẳn thuộc về dự án Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, khi Bộ Xây dựng có tờ trình gửi Bộ Kế hoạch  và Đầu tư đề nghị thẩm định dự án đầu tư xây dựng bảo tàng này, với tổng mức đầu tư 11.277 tỉ đồng.

Xin mở ngoặc thêm cho quý vị độc giả được biết: Số tiền khổng lồ này chưa bao gồm chi phí dự án thành phần đầu tư xây dựng nội dung và hình thức trưng bày do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện, tức hơn 11.000 tỷ này chỉ để dành cho cái vỏ bảo tàng.

Như thường lệ, cánh nhà báo lại được một phen nhao nhao phản đối, với đủ loại ý kiến phản biện trên trời dưới biển, mà có thể gói gọn lại trong mấy từ: lãng phí, lãng xẹt, chưa đúng lúc, dành tiền cho những thứ thiết thực hơn. Mà danh sách những thứ thiết thực hơn này, khốn khổ thay, lại có thể kéo dài vô cùng tận: Dân đói dân rét, ăn mày ăn xin, đường sá xuống cấp, trường lớp hư hỏng, thiếu cầu qua sông, rồi nào trẻ em suy dinh dưỡng, bệnh viện quá tải, vân vân và vân vân…

Dĩ nhiên, những người muốn xây dựng cái vỏ bảo tàng này cũng có lý riêng của họ. Quý vị thử nghĩ mà xem, ừ thì đất nước còn lắm gian truân, mà cứ cho là còn nghèo khó đi, nhưng sẽ thật chẳng ra làm sao nếu chúng ta chỉ suốt ngày ki ki cóp cóp từng đồng như một anh chàng khốn khổ không dám cho con đi học chỉ vì sợ tốn tiền.

Nói như ngôn ngữ tuổi teen, là nghèo vẫn phải cho Tèo đi học, chúng ta có thể nghèo nhưng quyết không tiếc tiền cho cái thứ hết sức xa xỉ và cũng hết sức thiết yếu là văn hóa. Chẳng phải chúng ta vẫn thường hay vỗ ngực tự hào về lịch sử dài đến 4.000 năm của dân tộc đó sao, xây một cái bảo tàng dù có tốn đến nửa tỷ USD đi nữa cũng là xứng đáng lắm.

Nghe nói, ở những xứ sở văn minh, bảo tàng còn là thứ không thể thiếu để chứng tỏ một thành phố có ăn có học, mà Thủ đô Hà Nội của chúng ta lại to đến thế, dù đã có mấy chục bảo tàng rồi, nhưng tiếc gì thêm tí tiền để tô son điểm phấn cho đất thần kinh? Cái luận điệu giàu thì sang, nghèo thì hèn, cứ thiếu tiền là có quyền nhơn nhơn bảo rằng ta đây cóc có cần văn chương nghệ thuật, là không thể chấp nhận được.

Một luận điệu khó nghe nữa của trường phái phản đối, là đem so sánh với nước ngoài. Chẳng hạn, có người chi li đến mức tính toán, chi phí đề nghị xây dựng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam gấp 3,5 lần so với bảo tàng lịch sử Quốc gia Úc (chỉ 155 triệu USD), trong khi, thu nhập bình quân đầu người của ta chỉ bằng 1/47 của Úc.

Một lần nữa, cha ông ta lại vô cùng vĩ đại: Quý vị nên nhớ lịch sử được ghi nhận từ thế kỷ 17 của Úc chỉ là một chàng lùn so với quá khứ oai hùng của dân tộc Việt Nam. Nói như ngôn ngữ của Bộ Tài chính khi phân trần về mức thuế, phí tại Việt Nam, là cái gì cũng phải so sánh đồng chất, tính chi phí cho từng năm lịch sử thì của ta vẫn là rẻ chán! 

Người ta chỉ băn khoăn rằng, chúng ta sẽ nhét những gì cho đầy một cái vỏ đồ sộ như vậy? Kể ra, với pho lịch sử đồ sộ của dân tộc, có vẻ như chúng ta sẽ không thiếu thứ để trưng bày. Nhưng cứ coi như vậy đi, thì cái vỏ và cái ruột vẫn phải nhìn nhau từng li từng tí, kẻo râu ông nội lại cắm cằm bà ngoại. Hẳn quý vị còn nhớ, khi bỏ 2.500 tỷ đồng ra xây bảo tàng Hà Nội, người ta cũng bảo hàng chục ngàn hiện vật đang nằm chờ, nhưng cho tới giờ, khi cái vỏ đã kịp xuống cấp thì phần nội dung vẫn đang ở tận đâu đâu ấy, ờ có sao đâu nhỉ? 

Đập cổ kính ra tìm lấy bóng (lộn). Chùa Trăm Gian sau khi được trùng tu.

Ngược với quy luật thông thường là may áo theo người, thì nay thì với Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bộ Xây dựng may áo trước, còn Bộ  Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tìm cách để người mặc vừa áo sau. Vả lại, nếu chẳng may có không khớp, thì kinh nghiệm hỏi xoáy đáp xoay của các bộ ngành cũng vô cùng phong phú: Học theo bài học ứng xử của cơ quan thanh tra và Bộ Giao thông vận tải trong vụ bổ nhiệm Dương Chí Dũng, Bộ Văn hóa có thể trả lời dư luận rằng do Bộ Xây dựng không hỏi, còn Bộ Xây dựng có thể đáp lại là chẳng thấy cơ quan văn hóa nói năng gì. Kết quả, nếu Bảo tàng Lịch sử Quốc gia có giống một ông lão mặc đồ hip hop, hoặc vui hơn nữa là mặc đồ sơ sinh, thì cũng chả sao, có khi càng vui ấy chứ! Đã có nước nào trên thế gian này đã làm được hay đã dám làm như chúng ta chưa nào? 

Một thực trạng khác trong đời sống văn hóa nước nhà, khiến người viết dù đã khá cứng tuổi cũng phải phân vân, là tình cảm hết sức đặc biệt mà giới trẻ ngày nay dành cho quá khứ của cha ông. Chẳng cần phải nhắc đến những câu chuyện hài hước khốn nạn được đám học sinh sáng tác trong các bài thi, riêng sự kiện hội thảo rầm rộ về dạy và học lịch sử do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức hồi cuối tháng 8 vừa rồi cũng đủ cho ta thấy con em nhìn lịch sử ra sao.

GS Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam ngậm ngùi thừa nhận: Lịch sử là môn học bị coi thường nhất trong các trường phổ thông, nhiều nơi thay thầy cô dạy sử bằng giáo viên thể dục. Ta có thể nói thêm mà không sợ bị hớ: Có lẽ các thầy cô dạy thể dục cảm thấy xấu hổ vô cùng khi được điều đi dạy sử!

Người ta chẳng rõ, nên coi tình trạng này là một bằng chứng hùng hồn để củng cố cho lập luận nên xây Bảo tàng Lịch sử Quốc gia to vật vã để khơi dậy tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, hay nên coi đây là một ví dụ cho thấy ý chí sắt đá không ngán gì hết của các thiết chế giáo dục văn hóa – lịch sử dân tộc, trong đó có các bảo tàng. Dân ta chẳng biết sử ta, nhưng đó là lỗi của ai thì đừng có vắt óc mà nghĩ làm gì cho tổn thọ: lỗi không của dân, vì dân trí thấp thì của ai nào?

Cuối cùng, sẽ thật thiếu sót nếu chúng ta không nhắc lại một sự kiện văn hóa đình đám mấy tuần qua, ấy là chuyện trùng tu chùa Trăm Gian. Sau mọi sự eo sèo, người ta chỉ còn nghe thấy đúng 3 từ do sư trụ trì chùa nói trong cuộc họp kiểm điểm: Tại tôi tất!

Chẳng biết có phải tại ông không, nhưng cách đây một thời gian, khi chùa sắp sập, thì các cơ quan chức năng bảo rằng đang phải “thắt lưng buộc bụng” để chống lạm phát, cho nên không có tiền mà sửa. Không có tiền sửa chùa nghìn năm do cha ông xây, nhưng nhân dịp 1.000 năm Thăng Long, ta vẫn có 2.500 tỷ đồng để xây bảo tàng Hà Nội, hòng thể hiện tấm lòng thành kính với tiền nhân.

Đến hôm nay, lòng thành kính ấy còn được nâng lên một bậc nữa, khi giữa lúc nguồn thu ngân sách khốn khó như hiện nay, ta vẫn có hơn 11.000 tỷ đồng cho Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Cùng lúc, đám hậu sinh khả úy đập tan ngôi chùa Trăm Gian nghìn năm tuổi.

Theo quý vị, giữa việc xây lại từ đường thờ cúng tổ tiên cho đàng hoàng to đẹp và việc đập tanh bành cái bàn thờ cổ các cụ để lại, sắm cái khác, bên nào có hiếu hơn? Hoặc diễn đạt khác đi, một đằng phá, một đằng xây, bên nào bất hiếu hơn?

Dĩ nhiên, dù sao chúng ta cũng hạnh phúc hơn nhà thơ Huy Cận, khi ta hiểu vì sao các vị La Hán ngày nay lại cau mặt với tang thương nơi xứ Phật!

Tam Thái

Nguồn: Phụ Nữ To đây.

-->đọc tiếp...

HÀ NỘI - CÒN ĐÂU CHÙA TRĂM GIAN!

Còn đâu chùa Trăm Gian!

Mặc Lâm, biên tập viên RFA

2012-09-09

Chương trình VHNT tuần này mời quý vị theo dõi câu chuyện về một ngôi chùa cổ thuộc hàng di tích quốc gia bị trùng tu mà không qua bất cứ một cơ quan trách nhiệm nào khiến cho nét cổ kính được gìn giữ gần 1.000 năm biến dạng. Ngôi chùa mang tên Trăm Gian mà người Hà Nội nào cũng biết tới.

Chùa Trăm Gian nằm tại thôn Tiên Lữ xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Trụ trì ngôi chùa là sư Thích Đàm Khoa được dư luận biết tới như một người có tấm lòng với ngôi chùa đã đi vào lịch sử này, ông bà lại chính là người tiếp tay làm hỏng nét cổ kính của ngôi chùa mà ông bà hết lòng gìn giữ. 

Từ cổ kính ...

Chùa Trăm Gian được xây dựng năm 1185 từ đời Lý Cao Tông, với số tuổi đã gần 1.000 năm mang trên mình không biết bao nhiêu hình ảnh biến thiên của lịch sử. Ngôi chùa chứng kiến hai cuộc chiến tranh cũng như những biến cố chính trị lớn lao của đất nước.

Với kiến trúc sắc sảo của một thời kỳ vàng son của dân tộc, chùa Trăm Gian là biểu hiện của hình ảnh Thăng Long ẩn dấu dưới những phù điêu tinh tế qua tài năng điêu khắc của người xưa. Đáng tiếc cho tới lúc này chưa có một công trình có tầm cỡ quốc gia nào phân tích và ghi nhận những họa tiết của chùa Trăm Gian để người dân ngày nay muốn tìm hiểu có thể tiếp thu và nghiên cứu thêm về một nền mỹ thuật cổ của Việt Nam của gần 10 thế kỷ về trước.

Chùa Trăm Gian là một công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật cao và nó đã được xếp hạng là di tích quốc gia từ nhiều chục năm nay. Người dân tứ xứ khi đổ về Hà Nội vào những dịp lễ Tết thì ngôi chùa này là một trong những danh thắng cần phải tới thăm. Có lẽ số lượng khách thập phương lớn lao đã phần nào làm cho ngôi chùa trở nên xấu xí bởi thói quen tự trọng, gìn giữ di tích của người dân chưa bao giờ được chú ý trong xã hội. Chính nguyên nhân đầu tiên này đã làm ngôi chùa cổ kính trở thành gần như hoang phế giữa lòng Hà Nội.

Báo chí đã ghi lại những hình ảnh đáng buồn trước ngôi chùa với hàng quán vô trật tự, với khung cảnh nhơ bẩn của người sống ký sinh vào sự nổi tiếng của ngôi chùa. Tấm bảng chỉ đường vào nhà vệ sinh được treo ngay trước cổng như một con dao chặt vào mắt khách du lịch và biến hình ảnh ngôi chùa thành một bến xe khách không hơn không kém.

Sư trụ trì Thích Đàm Khoa mặc dù là người trách nhiệm trùng tu ngôi chùa này nhưng dưới cái nhìn của giới khoa học thì cơ quan bảo quản di tích mới là nơi trách nhiệm chính. Cơ quan này đã từng bị chỉ trích nhiều lần vì thiếu trách nhiệm và nhất là kiến thức về bảo tồn văn hóa không đầy đủ của những người trách nhiệm là nguyên nhân dẫn đến sai phạm hàng loạt di tích chứ không riêng chùa Trăm Gian. 

Phục chế hay phá hoại?

Toàn bộ gác Khánh và nhà Tổ cổ kính bị đập bỏ, thay bằng những công trình mới. Photo courtesy of VietNamNet.

KTS Trần Huy Ánh, một trong những người chú ý và gắn bó tới hình ảnh Chùa Trăm Gian nhiều chục năm qua, trả lời báo Dân Trí cho biết ngay từ hồi tháng 6 năm 2009, khi ông đến thăm thì cổng chùa đã được xây dựng lại mới hoàn toàn. Với cái nhìn của một kiến trúc sư ông thật sự sốc khi người ta không hề tính tới sự cấu kết từ vật liệu tới chi tiết mà ngôi chùa vốn có.

KTS Trần Thanh Vân cho biết nguyên tắc cần phải gìn giữ khi phục chế một kiến trúc cổ như Chùa Trăm Gian:

“Đã gọi là phục chế thì phải làm được y như cũ, không thể cách tân được. Nhưng ở đây thì người ta lại không thích phục chế mà người ta thích làm mới, người ta thích tính toán làm sao cho tiền được nhiều lên để có một kinh phí lớn, như là một hãng thầu có công trình, chứ còn phục chế thì vất vả lắm. Bởi vì công trình gỗ mà ở Việt Nam thì khí hậu nóng ẩm cho nên quả thật không phải công trình nào cũng giữ được đâu, cho nên là phải có sửa chữa, phải có phục chế. Khi đã phục chế là phải đúng nguyên xi, tất cả mọi thứ đều phải để nguyên xi, không được làm mới, không được cải tiến sửa sang. Thế mà bây giờ cái này người ta làm sai nguyên tắc hoàn toàn!”

Giáo sư Lê Văn Lan cho biết nhận xét của ông về tình trạng quản lý các di tích mang đẳng cấp quốc gia đã phần nào góp sức cho sự vô nguyên tắc trong hệ thống quản lý cấp nhà nước.

Đã gọi là phục chế thì phải làm được y như cũ, không thể cách tân được. Nhưng ở đây thì người ta lại không thích phục chế mà người ta thích làm mới.

KTS Trần Thanh Vân

“Cụ thể như ở Trăm Gian đấy thì đã xếp hạng di tích quốc gia rồi. Theo như vị thế đấy thì di tích quốc gia này phải được quản lý bởi Bộ Văn Hóa cũng là cơ quan cấp quốc gia để lo việc này, nhưng mà Bộ Văn Hóa lại giao việc quản lý cho TP Hà Nội, mà TP Hà Nội này thì cuối cùng lại giao nó xuống cho huyện Chương Mỹ, và huyện Chương Mỹ lại giao nó xuống cho xã Tiên Phương, thế tức là việc tổ chức quản lý đã làm việc một cách rất lộn xộn, tức là giao cho một cấp xã quản lý di tích quốc gia. Đấy là lộn xộn thứ nhất.

Lộn xộn thứ hai là trong việc quản lý như thế thì đã tổ chức ra được những đơn vị gọi là “ban quản lý di tích nhưng những “ban quản lý di tích” như thế này, đặc biệt là ban quản lý cấp xã, cấp huyện thì lại gồm những người rất ít hoặc chưa hề được huấn luyện, được đào tạo, do đó họ quản lý theo kiểu phổ thông phổ biến. Trong tình hình xã hội bây giờ chỉ là quản lý hành chính thôi, chứ không phải là quản lý chuyên môn, nghiệp vụ.”

Theo sự giải thích của KTS Trần Huy Ánh thì Chùa Trăm Gian được xây dựng theo mô típ cứ 4 cột tạo thành một gian, tả vu hữu vu, Tam bảo, hậu cung, lầu chuông, gác khánh, nhà tổ, nhà trai... ngôi chùa nhỏ xây trước, chùa lớn xây sau, mỗi lần sửa lớn, các kèo cột tận dụng làm các hạng mục nhỏ hơn. Cũng theo ông cho báo Dân Trí biết thì lần sửa gần nhất cũng chỉ khoảng những năm 1930-1950.

Trước tình trạng sấn sổ vào các di tích văn hóa của người quản lý hoặc quan chức địa phương đã và đang xảy ra khắp nước, KTS Trần Thanh Vân nhận xét:

“Không phải riêng gì Chùa Trăm Gian mà khắp mọi nơi, thậm chí ở kinh thành Huế cũng vậy, các công trình người ta để trong tình trạng đổ nát còn dễ coi hơn là khi làm lại thì không còn khuôn vào nữa. Tâm lý của những người đến xem là người ta muốn xem cái kiến trúc lúc ban đầu, những vết tích cũ, như là “nền cũ lâu đài bóng tịch dương” (thơ Bà Huyện Thanh Quan). Người ta muốn thấy lại cái thật cũ cơ, chứ đàng này nó lại là được làm mới hoàn toàn. Ví dụ ở kinh thành Huế thậm chí người ta vẽ các thứ, ngày xưa thì ngưới ta làm rất công phu chứ bây giờ anh mà để tay lên di tích thì phẩm màu dính vào tay anh hết, người ta làm dối, làm cẩu thả.” 

Ngành văn hóa vô văn hóa?

GS Trần Ngọc Thêm, Trưởng bộ môn Văn hóa học thuộc Đại Học Quốc Gia TP.HCM - Khoa Xã Hội Nhân Văn, cho rằng nhận thức của người quản lý cấp cơ sở cần phải được xem xét lại nhằm tránh những lỗi lầm khác trong việc đánh giá tầm quan trọng của di tích văn hóa. Ông nói:

“Vấn đề ở đây tức là làm sao mà giáo dục, làm sao mà truyền được cái hiểu biết về giá trị của các di sản, di tích, di vật cổ đến những người ở những cấp thấp hơn, chứ không phải nó nằm ở đâu đó bên trên. Trách nhiệm ở đâu đó bên trên là tổ chức làm sao để mà quản lý trong hệ thống ngành dọc của mình cũng như là phổ biến những cái đó, bởi vì cũng phải xã hội hóa sự hiểu biết đó thì mới bảo quản được, chứ không có cách gì để mà các ngành chức năng cũng như những người bảo quản người ta xuống tận nơi.”

Tuy nhiên KTS TrầnThanh Vân bi quan hơn, bà không tin rằng nhận thức của cán bộ văn hóa lại có thể thay đổi:

Tôi phải dùng từ “ngu xuẩn”. Chứ còn ngành văn hóa thì bây giờ không biết phải nói làm sao nhỉ! Ngành văn hóa rất là vô văn hóa cho nên họ cũng chẳng hiểu cái đó là cái sai.

KTS Trần Thanh Vân

“Chùa Trăm Gian là một sự kiện quá lớn, tiếc ở chỗ thế này nó hiện nay là của Hà Nội đấy chứ có phải là của Hà Tây khi xưa đâu. Tất nhiên việc này nó manh nha từ lâu và nó liên quan cho đến Hội Phật Giáo và những chính quyền địa phương. Nhưng dầu sao thì đây cũng là công trình của Hà Nội, mà Hà Nội vừa qua lo những chuyện gì ở đâu chứ không lo những việc đó.

Nếu tôi được nói thì tôi sẽ yêu cầu là nếu làm thì phải làm từ từ, làm từng ít một, điều đó là khẳng định. Nhắc lại là lúc sắp kỷ niệm Một Nghìn Năm Thăng Long thì Ô Quan Chưởng là một cổng thành cổ rất quý thì người ta cũng tô màu lên, sau đó bị phản đối thì người ta phải sửa lại.

Hay là cái tháp nước ở chỗ bót Hàng Đậu. Ngày có nhà máy nước người ta làm đá trông nó màu xam xám, thậm chí có chỗ hơi mốc mốc, nó rất là đẹp, sau đó người ta lại quét một lớp sơn màu xanh lên, bị phản đối ầm ầm lên thì người ta phải dừng lại. Rất là mệt!

Những người làm điều đó phải nói thật hết sức là ngu xuẩn. Tôi phải dùng từ “ngu xuẩn”. Chứ còn ngành văn hóa thì bây giờ không biết phải nói làm sao nhỉ! Ngành văn hóa rất là vô văn hóa cho nên họ cũng chẳng hiểu cái đó là cái sai, bởi vì thế này, công trình đó là do Sở Văn Hóa quản lý thế mà họ chẳng biết cái gì là văn hóa cả. Thành ra thật tình mà nói tôi mệt mỏi lắm rồi, tôi không còn muốn quan tâm đến nữa. Họ quá lỳ lợm lắm rồi.” 

Khi đồng tiền làm văn hóa

Các bức phù điêu La Hán này bị sơn vẽ lại. Photo courtesy of VietNamNet.

Tình trạng nhà nước không đủ kinh phí trùng tu các di tích dẫn đến quyết định xã hội hóa đã mở cửa cho các con buôn kinh doanh văn hóa mà đồng tiền của họ đã tiếp sức với quan chức địa phương khiến các di tích trở thành tụ điểm kiếm tiền. GS Lê văn Lan cho rằng vấn đề xã hội đang lấn sâu vào di tích văn hóa và đồng tiền mà người ta bỏ ra trùng tu phục chế đều có mục đích. Ông nói:

“Ở đây lại có một vấn đề “xã hội”, tức là bây giờ những kẻ có tiền và đã dùng đồng tiền ấy để thao túng nhiều mặt kinh tế xã hội, thậm chí cả chính trị nữa. Bây giờ thì có thể những người có tiền ấy lại nhân danh đồng tiền để thao túng các phương diện hoạt động văn hóa, đặc biệt là văn hóa của việc bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Văn hóa như di tích Chùa Trăm Gian này.

Bây giờ những kẻ có tiền thì đang dùng đồng tiền ấy thao túng theo thị hiếu mà rất thiếu trí tuệ, rất thích làm to, làm huy hoàng, lộng lẫy nhưng lại nhố nhăng đối với lại những giá trị văn hóa cổ kính và linh thiêng.

GS Lê văn Lan

Những người có tiền mà lại có mưu đồ bất chính thì dùng đồng tiền ấy để thao túng rất nhiều phương diện của xã hội. Bây giờ những kẻ có tiền thì đang dùng đồng tiền ấy thao túng theo thị hiếu mà rất thiếu trí tuệ, rất thích làm to, làm huy hoàng, lộng lẫy nhưng lại nhố nhăng đối với lại những giá trị văn hóa cổ kính và linh thiêng.”

Chùa Trăm Gian là nạn nhân của nhận thức sai lầm về cái đẹp, cái cổ kính lịch sử cần được trân trọng có lẽ phát xuất từ quan niệm ấu trĩ như giáo sư Lê Văn Lan vừa đề cập. Quan niệm này rất tiếc lại đang ngự trị trong tư duy của hầu hết quan chức nhà nước khi đồng tiền luôn là thước đo cho mọi giá trị kể cả giá trị tinh thần của cả một nền văn hóa.

Nguồn: RFA Việt ngữ.

-->đọc tiếp...

TẤT CẢ LÀ TẠI TÔI ! KHÔNG LIÊN QUAN GÌ ĐẾN CÁC LÃNH ĐẠO

Vậy là vụ phá hoại chùa Trăm Gian đã đi đến hồi kết. Vụ nào cũng vậy, ở dưới gầm trời này, cứ đến hồi quy trách nhiệm là hồi kết của một vụ. Cuối cùng, vụ nào cũng vậy, cứ đến lúc quy trách nhiệm là phải có một con tốt được đưa ra để gánh hết mọi sự. Người ta đang sờ đến Ông Giám đốc Sở VH TT và Du Lịch Hà Nội thì ngay trong buổi họp báo, ông đã né được những đường đao sắc lẻm của cánh ký giả thiện nghệ. Lãnh đạo Sở, lãnh đạo Thành phố, Cục Di sản, Bộ Văn hóa...tất cả đều đã được che chắn bằng các tấm khiên vững chãi.

Chiêu cuối cùng, trong chương trình Thời Sự VTV1, ông Trần Lâm Biền được đưa ra để nói rằng: Mới chỉ động đến lớp kiến trúc thể kỷ 19 thôi, còn các kiến trúc trước đó vẫn còn nguyên. Vậy là xong! 

Tưởng diễn đến vậy là xong! Ai dè, sáng nay, chiêu nữa được đưa ra: Sư trụ trì chùa Trăm Gian đã nhận với làng hết mọi tội lỗi, mà không đổ cho vấy cho ông Hương, cụ Lý, ông Chánh, cụ Đồ: "Tại tôi tất! Không liên quan gì đến các lãnh đạo xã và huyện". Câu ấy có nghĩa là: "Tại tôi tất! Không liên quan gì đến các lãnh đạo xã và huyện, và thành phố, và Bộ". Phủi tay! Xong! 

Dẫu có bực lắm, vẫn phải lên tiếng khen thầy rằng: Lúc tự hào về di sản Chùa Trăm Gian (báu vật quốc gia) thì từ xã đến huyện, thành phố; từ Cục đến Bộ đều vơ cả vào. Đến khi chùa gặp cơn ba đào của dư luận, thì một mình Thầy đem thân ra để gánh.

Bạch thầy, biết tiếng thầy đã lâu, nhưng thấy thầy khóc, cũng thương thầy lắm lắm!

 

Bạch thầy! Thầy nhận hết về mình như thế cũng là phải! "Nắm thằng có tóc chứ ai nắm kẻ trọc đầu"! Đám có tóc chạy tháo thân cả rồi, chỉ còn mình thày chẳng bỏ chùa mà chạy được, đầu trọc lốc bình vôi đứng ngẩn giữa sân chùa thì ai nỡ lòng nào phạt vạ thầy nữa! Thầy ơi, cứ gắng chịu điều tiếng dăm bữa nửa tháng là êm chuyện thôi! 

"Của chùa mất một đền mười", thầy cứ yên tâm, thầy nhé, nhé!

. 

Sư trụ trì chùa Trăm Gian: “Tại tôi tất”

Sư trụ trì chùa Trăm Gian Thích Đàm Khoa đã nhận tất cả trách nhiệm trong sự việc vi phạm vừa qua tại di tích lịch sử cấp quốc gia này trong cuộc họp tại địa phương chiều 4/9.

 >>  Phá chùa Trăm Gian: “Trách nhiệm có ở các nơi!”
 >>  Sở VH-TT&DL Hà Nội nói gì về vụ tháo dỡ chùa Trăm Gian?
 >>  Đề nghị đình chỉ thi công chùa Trăm Gian

Cuộc họp “Bàn thực hiện thông báo kết luận về tình hình chùa Trăm Gian của Chủ tịch UBND TP Hà Nội” do Huyện ủy, UBND huyện Chương Mỹ tổ chức. Cuộc họp có sự tham dự của Bí thư huyện ủy Chương Mỹ, Chủ tịch huyện Chương Mỹ, Trưởng ban Quản lý di tích chùa Trăm Gian và sư trụ trì chùa Trăm Gian.

Sư Thích Đàm Khoa đã khóc trong cuộc họp, thừa nhận những sai phạm trong việc tháo dỡ, hạ giải và xây mới hai hạng mục là gác khánh và nhà tổ trong thời gian qua.
.

"Vì lời kêu cứu của tôi suốt 4 năm trời không được đáp ứng nên tôi cũng đành liều" 

- Sư thầy giải thích.
.

Sư thầy khẳng định: “Tại tôi tất. Không liên quan gì đến các lãnh đạo xã và huyện. Vì lời kêu cứu của tôi suốt 4 năm trời không được đáp ứng nên tôi cũng đành liều. Nếu chờ thì không biết chờ đến bao giờ”.

Theo sư thầy, trong 4 năm qua, nhà chùa đã làm đơn lên các cấp xin được tu bổ, tôn tạo hai hạng mục kể trên do xuống cấp nghiêm trọng. Cụ thể là mái nhà tổ trong tình trạng sạt một góc lớn, cột chống đã mục, phải dùng nhiều cột chống tạm sơ sài, một con hoành đã bị rơi hẳn xuống nhưng may mắn không gây thiệt hại về người. Tuy nhiên, những lá đơn của nhà chùa đã không được đáp ứng kịp thời, dẫn đến hành vi tự động tháo dỡ, hạ giải, trùng tu theo kiểu “phá di tích” như báo chí đã phản ánh.

Sư thầy Thích Đàm Khoa cũng cho biết số tiền 5 tỷ đầu tư cho công trình có 2 tỷ là tiền công đức của nhà chùa, 3 tỷ còn lại sư thầy đi vay tiền công đức ở các chùa lân cận.

Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch xã Tiên Phương Vũ Văn Doãn cũng thừa nhận những yếu kém trong khâu quản lý, khẳng định “để ra sai sót là do UBND xã thiếu năng lực”.

Ông Doãn cho hay, trong quá trình tu bổ, hạ giải và xây mới chùa Trăm Gian, sư trụ trì đã có đơn gửi lên xã từ tháng 2/2012, nhưng xã không báo cáo lên huyện.

Theo Phó Chủ tịch huyện Chương Mỹ Vũ Văn Đông, trên địa bàn huyện Chương Mỹ hiện nay có 327 di tích, trong đó có 146 di tích được xếp hạng. Số di tích xếp hạng này có 32 cấp quốc gia và 114 cấp thành phố.

“Với 114 di tích cấp thành phố, huyện nắm rất chắc và quản lý sát sao. Nhưng 32 di tích cấp quốc gia huyện không nắm rõ do quy trình phân cấp quản lý rất chung chung” - ông Đông bày tỏ - “Với di tích cấp quốc gia, ủy ban huyện chỉ có quyền trông nom về các vấn đề an ninh trật tự, quản lý diện tích thửa đất, còn vấn đề tu bổ, trùng tu thì huyện không có thẩm quyền”.

Các lãnh đạo huyện Chương Mỹ cũng chia sẻ những bức xúc trong việc bất cập phân cấp quản lý di tích hiện nay. Theo đó, các dự án tu bổ di tích mà Sở VHTTDL làm chủ đầu tư không bao giờ thông qua huyện, nhưng khi hỏng lại đổ tội cho huyện.

Bí thư huyện ủy Chương Mỹ Nguyễn Thị Tuyến đề xuất trong tương lại phải có thành phần cán bộ huyện, xã tại địa phương có di tích nằm trong Ban dự án để có thể nắm bắt tình hình di sản tốt hơn.

“Vụ việc chùa Trăm Gian không chỉ là bài học của riêng huyện Chương Mỹ, mà còn là bài học cho các di tích khác và các cơ quan quản lý di tích” - bà Tuyến khẳng định.

Tại cuộc họp, lãnh đạo huyện Chương Mỹ cam kết sẽ khẩn trương tiến hành đánh giá, kiểm tra toàn bộ cấu kiện, kiến trúc cũ của chùa Trăm Gian, lên phương án bảo vệ kết cấu vật liệu, đồng thời phối hợp với Sở VHTTDL, Cục Di sản cùng các cơ quan liên quan lên phương án phục hồi trong thời gian sớm nhất.

Trước mắt,ngày 6/9, UBND huyện Chương Mỹ sẽ mời đại thành phố, các sở ban ngành cùng phối hợp kiểm kê, phân loại hiện vật, thống nhất giải pháp và xây dựng lộ trình phục dựng lại hạng mục thềm đá trước sân tiền đường, gác khánh và nhà tổ.

Theo Toquoc.vn

Nguồn: Dân trí.
.

Xem tiếp các bài về sự kiện phá chùa Trăm Gian:
(do Anh Ba Sàm sưu tập và điểm báo)

Ngày 1/9/2012: Tiền nhân … hậu thế, công và tội!  (TVN). - Chùa Trăm gian được làm mới: Không ngạc nhiên (ĐBND).  - Tu bổ phải tôn trọng nguyên bản (ANTĐ).  – Xung quanh việc tu bổ sai nguyên tắc tại chùa Trăm Gian: Sai phạm đến đâu còn phải chờ… thanh tra! (ANTĐ).   – CHÙA TRĂM GIAN 1000 TUỔI CỦA HÀ NỘI TRƯỚC VÀ SAU KHI TU BỔ (Phạm Viết Đào).   – Vụ phá chùa Trăm Gian: Không thể “đổ” hết cho sư trụ trì (Công thương).

- Quanh co chuyện chùa (Nguyễn Thông). “Đáng nhẽ cứ nhận lỗi đi cho chóng ngoan thì lại cả vú lấp miệng dư luận bằng lý sự khuôn viên chùa rộng những 3 hecta, có hàng chục hạng mục, hiện mới chỉ 3 hạng mục nhà tổ, gác khánh và bậc đá bị xâm hại (phá bỏ thay mới) thế thì chưa chi mà đã cuống lên. Đã phá toàn bộ đâu mà rộn…”. BTV: Lần sau bà con chờ họ phá xong hết rồi hãy lên tiếng, lúc đó thì hết lý sự. Bực mình mà nói vậy thôi, chứ bảo vệ các di tích này quan trọng hơn là “bắt tận tay, day tận trán” mấy ông quan.

- Vụ trùng tu chùa Trăm Gian: Lỗi vô thức? (VNN).  – Nhà có điều kiện, tội gì! (TVN).  – “Chùa nghìn tuổi bị phá là việc tất yếu!” (VnMedia).

Ngày 2/9/2012: - Chùa Trăm Gian có thể phục dựng gần nguyên gốc (TTXVN).

Ngày 3/9/2012 không có bài nào được điểm báo.

Ngày 4/9/2012: - Những điều trông thấy ở chùa Trăm Gian (VH).  – Chùa Trăm Gian bị “bức tử”: Xử lý chưa nghiêm (NĐT).  – Đừng để ‘mất bò mới lo làm chuồng’(VNN).  -  Đừng để ‘mất [hết] bò mới lo làm chuồng’ (VNN).  - Vụ chùa Trăm Gian: Huyện Chương Mỹ họp kiểm điểm (TT).

- Kiểm điểm cá nhân, tập thể về vụ chùa Trăm Gian (TTXVN).  - Trăm gian, lắm điều giật thột (TP).

Ngày 5/9/2012: Vụ phá chùa Trăm Gian: Nhiều tập thể, cá nhân phải kiểm điểm (NLĐ).  – Vụ chùa Trăm Gian: Cái khó bó cái khôn?(TT). –  Tiếp tục thông tin về sai phạm tại chùa Trăm Gian (ANTĐ)

- Trúc Diệp Thanh: TỪ VỤ XÂM HẠI DI SẢN CHÙA TRĂM GIAN NGHĨ TỚI VIỆC XUYÊN TẠC CÁC DI BẢN ĐỜI TÂY SƠN Ở LƯƠNG Xà(Phạm Viết Đào).

- Sư trụ trì chùa Trăm Gian: “Tại tôi tất” (DT/TQ). - Nói thêm câu chuyện Chùa Trăm Gian(NNVN). - Khi “thiện ý” phạm Luật (TTVH).

- Huyện Chương Mỹ làm rõ trách nhiệm vụ phá chùa Trăm Gian (DT).  - Đừng đổ hết trách nhiệm cho trụ trì chùa Trăm Gian (VNN).  - Vụ vi phạm tại di tích chùa Trăm Gian: Các hạng mục quan trọng vẫn được bảo toàn nguyên vẹn (VH). - Trăm gian, lắm điều giật thột – Kỳ 2: Những cái giật thột có lý (TP).

-->đọc tiếp...

BÁT NƯỚC ĐÃ HẮT ĐI RỒI, KHÔNG VỜI LẠI ĐƯỢC!

Phục dựng chùa Trăm Gian: 

Bát nước đã đổ xuống đất…  

Chùa Trăm Gian 'chui lọt lỗ kim' của sự vô trách nhiệm? 

Bộ Văn hóa yêu cầu xử lý vụ 'tàn sát' chùa Trăm Gian

Trong không gian “nóng bỏng” của dư luận về việc phá hoại di tích chùa Trăm Gian, chiều 30/8 Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch Hà Nội đã tổ chức cuộc họp báo chính thức do Giám đốc Sở- ông Phạm Quang Long chủ trì. Rất nhiều vấn đề đã được các cơ quan thông tấn, báo chí đề cập tới, tựu trung là: Chùa Trăm Gian đã bị phá hủy đến mức độ nào? Ai, đơn vị nào sẽ phải chịu trách nhiệm về sai phạm này? Việc phục dựng lại những công trình đã bị phá hủy ở chùa Trăm Gian sẽ được tiến hành ra sao, liệu có thể phục dựng lại nguyên trạng?

Cuộc họp có sự góp mặt của TS Lê Thành Vinh, Viện trưởng Viện bảo tồn di tích, ông Vũ Văn Đông- Phó chủ tịch huyện Chương Mỹ (Hà Nội), ông Vũ Văn Doãn - Chủ tịch xã Tiên Phương (huyện Chương Mỹ).

Đúng như cam kết ban đầu của Giám đốc Sở Phạm Quang Long, mọi câu hỏi đều được trả lời. Tuy nhiên, những vấn đề cốt yếu mà báo chí và dư luận quan tâm thì vẫn chưa có câu trả lời chính xác; và xem ra, trách nhiệm thuộc về ai, đơn vị nào… thì cũng vẫn còn phải… chờ!

Dân có cần, nhưng quan chưa vội?

Theo thông tin từ Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch Hà Nội, cũng là điều được các cơ quan báo chí đề cập tới nhiều trong những ngày qua, ngày 13/4/2010, Sở Kế hoạch & Đầu tư Hà Nội đã có quyết định số 162/ QĐ- KHĐT về việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử chùa Trăm Gian, huyện Chương Mỹ và giao cho Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch làm chủ đầu tư dự án. Các thủ tục chuẩn bị cho đầu tư đã được Sở hoàn thành, gồm cả hồ sơ thiết kế thi công, tổng dự toán đã được Cục Di sản văn hoá thoả thuận tại văn bản số 425/DSVH-DT ngày 12/7/2010 và được Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch phê duyệt tại quyết định số 1190/QĐ- VHTTDL ngày 27/10/2010.

Gần 1 năm sau đó, ngày 25/9/2011, Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính Hà Nội, UBND huyện Chương Mỹ đã kiểm tra hiện trạng di tích và thống nhất đánh giá thực trạng nhiều hạng mục kiến trúc như ống Muống, Thượng điện, nhà Tổ, gác Khánh… và cho rằng các hạng mục này đang bị “xuống cấp nghiêm trọng có nguy cơ sập đổ, dù đã được nhà chùa và địa phương thực hiện việc chống đỡ tạm thời trong mùa mưa bão năm 2011 vẫn không đảm bảo an toàn cho hệ thống di vật và khách thập phương vào lễ Phật” (nguyên văn trong Thông cáo báo chí của Sở VHTTDL gửi phóng viên chiều qua, 30/8).

Trước thực trạng này, Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, UBND huyện Chương Mỹ đã có văn bản liên sở số 1961 ngày 10/10/2011, đề xuất với UBND thành phố Hà Nội cho phép chủ đầu tư hạ giải ngay các hạng mục xuống cấp trong tình trạng nguy hiểm và triển khai thi công; đồng thời Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính cân đối, bố trí kinh phí để thực hiện dự án ngay trong năm 2011.

Quang cảnh cuộc họp ngày 30/8. Ảnh: Lộc Lan.

Thế nhưng, do “tình hình kinh tế khó khăn, thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ “Về những giải pháp tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội”, nên UBND thành phố Hà Nội chưa bố trí được nguồn kinh phí đầu tư cho dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Trăm Gian vào năm 2011”.

Và tới tận ngày 29/6/2012, UBND thành phố Hà Nội mới ban hành quyết định số 2960/QĐ- UBND về việc giao mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch vốn thực hiện các chương trình Mục tiêu Quốc gia và một số mục tiêu thành phố Hà Nội năm 2012, nhưng chưa giao vốn để thực hiện dự án. Khi đó, số phận của chùa Trăm Gian tất nhiên vẫn chưa được tính đến!

Phải kể tỉ mỉ như vậy để thấy rằng, sự xuống cấp của chùa Trăm Gian là đã được báo động từ cách đây tới… 2 năm. Và tình trạng xuống cấp, xập xệ, sẵn sàng “sụp đổ” của các công trình, trong đó có nhà Tổ, gác Khánh là đã được các cơ quan chức năng, mà cụ thể là Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch nắm khá rõ.

Theo phân cấp, Chùa Trăm Gian do huyện Chương Mỹ quản lý, và huyện Chương Mỹ đã phân cấp xuống cho xã Tiên Phương chịu trách nhiệm. Ông Tống Bá Lương - Phó Chủ tịch phụ trách văn xã của xã Tiên Phương là Trưởng ban quản lý di tích chùa Trăm Gian, là người mà Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội đã đề nghị đình chỉ chức vụ trong cuộc họp 29/8. Hiện tại, trách nhiệm chưa được “quy” cho ai, và phải chờ kết luận thanh tra. Được biết, UBND thành phố Hà Nội đã ra công văn yêu cầu xử lý nghiêm khắc các cá nhân và đơn vị liên quan tới hành vi xâm phạm di tích quốc gia chùa Trăm Gian, báo cáo thành phố trước ngày 20/9.

Trả lời câu hỏi riêng của phóng viên báo Tin tức, ông Phạm Quang Long cũng khẳng định, trong các hạng mục của Dự án tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử chùa Trăm Gian, huyện Chương Mỹ được phê duyệt năm 2010, có cả nội dung tôn tạo, tu bổ Thượng điện, nhà Tổ, nhà để trống, nhà để khánh (gác Khánh- đã bị phá hoại- PV)… với tổng kinh phí 10,2 tỉ đồng; sau đó- năm 2012 được Sở Kế hoạch và Đầu tư tính toán lại, cộng trượt giá nên thành 10,4 tỉ đồng.

Thế nhưng, theo như trả lời của giám đốc Sở với phóng viên báo Tin tức, vì… thực hiện Nghị quyết 11, và sau đó là… rất nhiều lý do mà dự án đã không được cấp kinh phí, và Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch đã… chấp nhận chờ, chờ cho tới tận khi chùa Trăm Gian bị phá huỷ “một phần”- như lời của giám đốc Sở.

Trong cuộc họp báo, ông Vũ Văn Doãn- Chủ tịch xã Tiên Phương đã nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần về tính cấp bách của công trình, về việc chùa xuống cấp nghiêm trọng, phải chống, phải chằng; rằng “nhà chùa” có báo cáo lãnh đạo địa phương không hạ giải xuống sẽ ảnh hưởng tới tính mạng con người và những di sản bên dưới.

Cũng theo ông Doãn, “nhà chùa” đã đề nghị địa phương được hạ giải sớm, đồng đề nghị chính quyền địa phương thông báo để nhân dân tới công đức. Bản thân lãnh đạo địa phương thấy “tình trạng này” của chùa nên đã đồng ý để sư trụ trì hạ giải.

Việc bảo vệ một di sản văn hoá có giá trị lớn, đã được công nhận là trách nhiệm của đơn vị được phân cấp, mà cụ thể ở đây là huyện Chương Mỹ; thừa nhận là như vậy, nhưng liệu Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch có vô can trong vấn đề này? Tại sao dẫu đã biết chùa Trăm Gian bị xuống cấp nghiêm trọng, như khi Sở Kế hoạch và Đầu tư thông báo… không có vốn, thì Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch cũng… đồng tình chờ? Trong khi trên thực tế, việc bố trí vốn cho dự án này hoàn toàn có thể được.

Bằng chứng là trong cuộc họp ngày 29/8, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Thảo đã chỉ đạo ngay lập tức cấp vốn cho dự án này, và còn… phê bình Sở Kế hoạch & Đầu tư quá cứng nhắc trong việc thực hiện Nghị quyết 11, dẫn tới việc dự án của Nhà nước không được triển khai, còn dân thì tự làm, và kèm theo đó là làm… sai!

“Giá như” là giả thiết không bao giờ có được, nhưng hãy thử đặt câu hỏi: Giá như Dự án tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử chùa Trăm Gian được Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch triển khai từ năm 2011, thì liệu có việc tàn phá di tích này không? Và có tránh được tình trạng đau lòng hôm nay với di tích chùa Trăm Gian không? Và liệu có phải tốn thời gian, tiền của (vẫn chưa tính được là bao nhiêu) để… sửa sai như hôm nay không?

Phục dựng nguyên trạng: Bất khả!

Đó là khẳng định của TS Lê Thành Vinh, Viện trưởng Viện bảo tồn di tích. Là đơn vị được giao khảo sát để phục dựng lại nhà Tổ và gác Khánh, bệ đá của chùa Trăm Gian, theo ông Vinh “rõ ràng không thể phục hồi 100% như những gì đã phá”.

Bày tỏ sự xót xa và đau đớn trước những “mất mát” của chùa Trăm Gian do sự phá hoại vừa qua, ông Vinh cũng lấy dẫn chứng bằng hình ảnh nhà Tổ, gác Khánh trước khi bị phá dỡ; và hình ảnh nhà Tổ, gác Khánh hiện nay. Ông Vinh khẳng định chắc chắn ngay là công trình hiện nay hoàn toàn sai với công trình gốc bị phá dỡ, đặc biệt về kiến trúc.

Theo ông Vinh, gác Khánh vốn là kiến trúc dạng phương đình, dùng để treo trống và treo khánh, nằm sau hậu cung. Kiến trúc mới hoàn toàn không còn dạng phương đình, và cũng không có “nét” gì của công trình gác Khánh cũ.

Tuy nhiên, theo ông Lê Thành Vinh, ngay sau khi được giao nhiệm vụ, đơn vị của ông đã “vào cuộc” ngay. Một cuộc “đổ bộ” của các KTS xuống chùa Trăm Gian, để tỉ mỉ xem lại từng chi tiết của công trình cũ còn sót lại. “Dạng kiến trúc này muốn phục hồi phải xác định được cấu trúc, hình hài của nó. Ví dụ như đầu bẩy thẳng của công trình cũ chạm rất vừa phải, hiện nay đã làm khác hẳn đi. Rất may là chúng tôi vẫn còn giữ được được lại cấu kiện chính như kẻ góc, cái đấu, cột… Trong đó đặc biệt sự còn lại những “cái đấu” làm chúng tôi rất mừng, bởi đây là cái đấu đặc biệt của công trình này, là một dạng của kiến trúc cổ, không thể phục dựng lại nếu không có nguyên mẫu. Ngoài ra, vẫn còn một số ngói cũ bị dỡ xuống, chúng tôi sẽ tận dụng tối đa số ngói cũ này. Cũng phải nói ngay là ngói lợp hiện nay của công trình hoàn toàn không giống với ngói cũ”, ông Vinh cho biết.

Bên cạnh đó, do vẫn còn những tài liệu từ thời Pháp để lại, cùng với những bản khảo sát khá chi tiết trong lần lập dự án năm 2010, nên theo ông Vinh, sẽ có cơ hội để phục dựng lại nhà Tổ, gác Khánh.

“Tất nhiên sẽ không thể phục hồi hoàn toàn, nhưng những cấu kiện tiêu biểu còn lại nói trên sẽ giúp chúng tôi có thể đưa ra phương án phục hồi. Trong văn bản có nói tới phục hồi nguyên trạng nhưng rõ ràng không thể phục hồi 100% như những gì chúng ta đã phá, mà chỉ là phục hồi theo đúng nguyên trạng. Chúng tôi sẽ cố gắng cùng với các cơ quan quản lý đưa kiến trúc này về gần nhất với nguyên dạng của nó”- ông Vinh khẳng định.

Có nghĩa là có cơ hội cho chùa Trăm Gian trở lại nguyên trạng. Tuy nhiên, cơ hội này cũng kéo theo rất nhiều tiền của, công sức, cũng như đòi hỏi thời gian khá dài của các nhà chuyên môn. Hiện tại, phía Viện bảo tồn di tích vẫn đang nghiên cứu, lên phương án, đề xuất phê duyệt và sau đó là… chờ vốn. “Có đủ những yếu tố này, khi đó chúng tôi mới có thể triển khai được dự án phục dựng, nên không thể nói trước được là sẽ mất bao lâu”.

Có nghĩa là giống như bát nước đã đổ xuống, sao có thể lấy lại vẹn nguyên được. Chùa Trăm Gian sẽ không thể có lại được nhà Tổ và gác Khánh nguyên vẹn của mình. Nghĩ mà xót xa.

Và càng xót xa thì càng cảm thấy sự lý giải của lãnh đạo Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch hôm nay là không thể chấp nhận. Theo lý giải của lãnh đạo Sở, thì việc phá hoại ở chùa Trăm Gian chỉ là “một phần” chứ không phải là toàn bộ chùa, chỉ là phá hoại cảnh quan xung quanh chứ chưa phải là chùa. Vì vậy không phải đã… mất chùa. Vị lãnh đạo này có dùng hình ảnh ví von “Nửa cái bánh mì là cái bánh mì, nhưng nửa sự thật không thể là sự thật”- chính vì vậy theo vị lãnh đạo này, phải nói cho đúng là chùa Trăm Gian chưa bị phá hoại hoàn toàn.

Cứ cho là chỉ mới có khoảng 3 hạng mục trong tổng số 10 hạng mục của chùa bị phá hoại, nhưng một công trình trọn vẹn phải tính tới sự trọn vẹn của tổng thể, trong đó là sự trọn vẹn của từng hạng mục. “Chặt tay, chặt chân” của chùa như thế, bảo trên thực tế cảnh quan vẫn còn nguyên, liệu có thuyết phục?

Bên cạnh đó, cũng chính những người chủ trì buổi họp báo 30/8 cho rằng, thực ra các công trình này của chùa Trăm Gian cũng không phải nguyên gốc, “gỗ dù là gỗ lim cũng chỉ tồn tại được vài trăm năm”, rằng trong quá trình tồn tại của mình, chùa Trăm Gian đã rất nhiều lần được trùng tu, tôn tạo, đã mang đủ cả dấu ấn của kiến trúc thời Lê, thời Trần…

Tuy nhiên, rõ ràng giữa việc trùng tu có kế hoạch, có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, các chuyên gia; với việc tự ý sư trụ trì của chùa kêu gọi và những người dân địa phương “theo loa thông báo của lãnh đạo xã” đã tới công đức xây dựng chùa - là một trời và một vực, không thể so sánh.

Và nói như thế thì chả lẽ những di tích đã qua trùng tu, không còn là nguyên gốc nữa thì người ta thoải mái đập đi làm mới hay sao. Thế nên, làm sao có thể nói rằng vì chùa đã từng được trùng tu, cho nên việc chùa bị “làm bậy” như thời gian qua là có thể “xem nhẹ” được! Tất nhiên, không vị lãnh đạo nào trong cuộc họp báo nói cụ thể ra như vậy, nhưng cái ẩn ý phía sau những câu nói, lại làm cho những người dự họp báo thực sự thấy… lo lo!

Chùa Trăm Gian được lập từ đời Lý Cao Tông nhà Lý, niên hiệu Trinh Phù thứ 10, 1185. Đến thời nhà Trần, có hòa thượng Bình An, quê ở Bối Khê tu ở đây, tương truyền là người có nhiều phép lạ. Sau khi ông mất, dân làng xây tháp để giữ gìn hài cốt và tôn gọi là Đức Thánh Bối. Ngôi chùa lớn với quy mô như hiện nay là đã được trùng tu và xây dựng thêm qua nhiều thời đại. Ở sân chùa có gác chuông hai tầng tám mái được dựng vào năm Quý Dậu 1693, niên hiệu Chính Hòa, đời Lê Hy Tông, là một công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật cao. Chùa còn giữ được nhiều di vật và tượng quý. Trăm gian, cái tên rất bình dân, dường như muốn nói lên vẻ bề thế của ngôi chùa. Chùa được công nhận là di tích đặc biệt cấp quốc gia gần nửa thế kỷ qua.

NHÓM PHÓNG VIÊN VĂN HOÁ

Nguồn: Tin Tức.

Tin tức tràn ngập suốt ngày Rằm tháng Bảy trên hai lề ngôn luận:

Ông Phạm Quang Long, Giám đốc Sở VHTT&DL Hà Nội: “Chùa Trăm Gian không bị phá hỏng hoàn toàn” (VTV).    - Phục dựng chùa Trăm Gian: Bát nước đã đổ xuống đất… (Tin tức). – Chùa Trăm Gian khó phục hồi nguyên trạng (TQ).  - Các nhà khoa học hiến kế “cứu chùa” (KTĐT).   - Sẽ có phương án phục hồi nguyên trạng nhà tổ, gác khánh chùa Trăm Gian (HNM).

 Chùa Trăm Gian ngàn tuổi bị phá: Do giải ngân chậm? (VTC).  – Phá chùa Trăm Gian: “Trách nhiệm có ở các nơi!” (DT).  - Thành lập đoàn thanh tra di tích chùa Trăm Gian (QĐND). - Nhiều “khuất tất” sau vụ “bức tử” ngôi chùa Trăm Gian nghìn tuổi (NĐT).   - Có hợp lý không? (KTĐT).  - Vụ chùa Trăm Gian: Loa xã kêu gọi góp công đức (TTXVN). - Dỡ chùa Trăm Gian: Bài học đắt với quản lý di sản (ND).   – Có thể kỷ luật vụ ‘làm mới’ chùa Trăm Gian   –   (BBC).  -  Sự thật về vụ phá chùa Trăm Gian (TP).

Chùa Trăm Gian sẽ được phục hồi theo cấu kiện nguyên trạng (VOV). - Sẽ cứu được một phần chùa Trăm Gian? (TTVH). - Sự cố chùa Trăm Gian: Trách nhiệm mù mờ! (PLTP). - Vi phạm trong tu bổ di tích chùa Trăm Gian: “Cả làng” chịu trách nhiệm? (ĐĐK). - Cận cảnh chùa Trăm Gian bị phá (TP).

Về vụ vi phạm Luật Di sản văn hóa tại chùa Trăm Gian, Hà Nội: Đại diện chính quyền kêu gọi dân giúp nhà chùa… hạ giải (VH).  - “Sự thật” về chùa Trăm Gian (TN).  - Kết cục bi hài vụ trùng tu chùa Trăm gian (ĐV).  - Đánh đổi nghìn năm lấy lời hứa “rút kinh nghiệm” (LĐ).

 

-->đọc tiếp...